یکی از معروف­‌ترین سخن­‌سرایان ادب و اخلاق ایرانی، که شهرت جهانی دارد «ابومحمد عبدالله» ملقب به «مصلح‌­الدین» شیخ اجل «سعدی» است…

یادداشت‌ها، مجموعه‌ای از کوتاه‌نوشته‌های حجت‌الاسلام و المسلمین سید رضا تقوی است که در موضوعات مختلف و به فراخور مناسبت‌های گوناگون نگاشته شده است. مکتوباتی که از نثری روان برخوردار بوده، به زیور آیات و روایات زینت یافته و با ادبیات غنی فارسی ملاحت پیدا کرده‌اند. یادداشت‌های حاضر توسط حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی، در روزهای نمایندگی مجلس یازدهم تألیف شده و توسط هیئت رییسه مجلس شورای اسلامی، در صحن عمومی و در میان نمایندگان مردم، توزیع گشته است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

رهنمودهای سعدی

1- یکی از معروف­‌ترین سخن­‌سرایان ادب و اخلاق ایرانی، که شهرت جهانی دارد «ابومحمد عبدالله» ملقب به «مصلح‌­الدین» شیخ اجل «سعدی» است. ولادتش ظاهراً در دهه اول قرن هفتم در شیراز اتفاق افتاده است. او در خانواده‌­ای دین‌­مدار و دانشور، پرورش یافته که خود می­‌گوید: «همه قبیله من عالمان دین بودند» سعدی نه­‌تنها شاعر و نویسنده توانایی است بلکه در علوم دینی و اخلاقی، عرفان و سیاست، حکمت نظری و عملی نیز صاحب­‌نظر است و بدون تردید آثار منثور و منظوم او بهترین معرف این شخصیت کم‌­نظیر می‌­باشد. گلستان سعدی انباشته از گل­‌های معطر اخلاق و حکمت است که دنیای واقعیت‌­ها را با قلمی هنرمندانه و بهره­‌مندی از آیات قرآن و احادیث نبوی، نگارگری می­‌کند. از گلستان او گل­‌های رنگارنگ حکمت می‌­چینیم و تقدیم علاقمندان می­‌کنیم:

2- مُلک از خردمندان جمال می­‌گیرد و دین از پرهیزکاران کمال یابد. پادشاهان به صحبت خردمندان از آن محتاج‌ترند که خردمندان به قربت پادشاهان. «گلستان/ باب هشتم»

3- ناخوش آوازی به­ بانگ بلند قرآن همی خواند، صاحب­‌دلی بر او بگذشت گفت: ترا مشاهره چند است؟ گفت: هیچ. گفت: پس این زحمت خود چندین چرا همی دهی؟ گفت: از بهر خدا می­‌خوانم. گفت: از بهر خدا مخوان.

4- هرآن­که ناآزموده را کار بزرگ فرماید با آن که ندامت برد به نزدیک خردمندان به خفت رأی منسوب گردد.

5- نصیحت پادشاهان کردن، کسی را سزاست که نه امید به زر دارد و نه بیم سر.

6- سرِ مار را به­‌دست دشمن بکوب که از «اِحْدَی‌­الْحُسْنَیَیْن» خالی نباشد. اگر این غالب آمد، مار کُشتی وگر آن، از دشمن رَستی.

7- دشمن چو از هر حیلتی فروماند، سلسله دوستی بجنباند پس آنگه به دوستی کاری کند هیچ دشمنی نتواند.

8- ده آدمی بر سفره‌­ای بخورند، و دو سگ بر مرداری به­‌سر نبرند. حریص، با جهانی گرسنه است و قانع، به نانی سیر. حکما گفته‌­اند: توانگری به قناعت به از توانگری به بضاعت.

9- دو کس رنج بیهوده بردند و سعی بی‌­فایده کردند. یکی آن که اندوخت و نخورد، و دیگر آن­که آموخت و نکرد.

10- بزرگی را پرسیدم در معنی این حدیث که «أعْدا عَدُوِّکَ نَفسُکَ الَتی بَینَ جَنْبَیک» گفت: به حکم آن­که هرآن دشمنی را که به او احسان کنی دوست گردد مگر نفس که چندان که مدارا کنی مخالفت زیادت کند.

11- حکیمی را پرسیدند: از سخاوت و شجاعت کدام بهتر است؟ گفت: آن­که را سخاوت است به شجاعت حاجت نیست. «گلستان/ باب دوم»./م

سیدرضا تقوی

نماینده مردم شریف تهران