هر نظام سیاسی و حاکمیتی در راهبردهای حکومتی خود به قطب‌نما نیازمند است که ما از آن به اصول فکری و اعتقادی تعبیر می‌کنیم. در نظام اسلامی، روش‌های حکمرانی باتوجه…
یادداشت‌ها، مجموعه‌ای از کوتاه‌نوشته‌های حجت‌الاسلام و المسلمین سید رضا تقوی است که در موضوعات مختلف و به فراخور مناسبت‌های گوناگون نگاشته شده است. مکتوباتی که از نثری روان برخوردار بوده، به زیور آیات و روایات زینت یافته و با ادبیات غنی فارسی ملاحت پیدا کرده‌اند. یادداشت‌های حاضر توسط حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی، در روزهای نمایندگی مجلس یازدهم تألیف شده و توسط هیئت رییسه مجلس شورای اسلامی، در صحن عمومی و در میان نمایندگان مردم، توزیع گشته است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اصول حکمرانی در نظام اسلامی
1- حکمرانی: حکمرانی یعنی اداره امور جامعه از جایگاه حاکمیت. اگر کشور را به یک کشتی تشبیه کنیم، آن کسی که کشتی را در میان امواج طوفانی دریا به‌سمت هدف می‌برد ناخدا و کشتیران است. البته برای اینکه کشتی راه را گم نکند و در دام گرداب‌ها و حفره‌های دریایی نیفتد از قطب‌نما استفاده می‌کند و با راهنمایی قطب‌نما به حرکت خود ادامه میدهد.
2- قطب‌نمای نظام: هر نظام سیاسی و حاکمیتی در راهبردهای حکومتی خود به قطب‌نما نیازمند است که ما از آن به اصول فکری و اعتقادی تعبیر می‌کنیم. در نظام اسلامی، روش‌های حکمرانی باتوجه به آن اصول که نقش قطب‌نما را دارند انتخاب می‌شوند و کشتی جامعه را به‌سمت اهداف مورد نظر پیش می‌برند. در اینجا به چند اصل از اصول حکمرانی، در نظام اسلامی اشاره می‌کنیم، اصولی که بر همه تصمیم‌گیری‌ها و عملکردها سایه می‌افکند.
3- اصل خداباوری: در نظام اسلامی حکمران معتقد است که همه اعمال و گفتار او در محضر خداست و خدای حکیم و بصیر، ناظر بر غیب و شهود می‌باشد.
4- اصل ثبت‌نگاری: حاکمان و کارگزاران نظام اسلامی بر این اعتقاد هستند که آنچه می‌گویند و می‌نویسیند و می‌اندیشند و عمل می‌کنند همه ثبت و ضبط می‌شود. مأموران الهی با عنوان «کرامُ الکاتِبین» و یا دو فرشته همراه انسان، با نام‌های «رقیب» و «عتید» مأموریت نگارش و ثبت اعمال ما را دارند.
5- اصل اعتقاد به جهان آخرت: از اصول دیگری که در سلامتی کارها نقش مؤثر دارد اعتقاد به قیامت و یوم‌الحساب است. در آن روز، نتیجه اعمالی را که انجام داده‌ایم خواهیم دید. «فَمَنْ یَعْمل مِثقالَ ذَرّهٍ خَیراً یَرَه وَ مَنْ یَعْملَ مِثقال ذَرّهٍ شَرّاً یَرَه»
6- اصل مردم باوری: آنانکه در مسند حکمرانی نشسته‌اند باید بر این باور باشند که برای خدمت به مردم که بندگان خدا هستند در این جایگاه قرار دارند و خدمت به مردم را خدمت به عائله خدا بدانند. «اَلْخَلْقُ عَیالیِ»
7- اصل اجرای عدالت: حکمرانی در نظام اسلامی برمبنای عدالت انجام می‌گیرد. عدالت برای حکمرانان معیار است و چتری می‌ماند که بر سر همه تصمیم‌ها، برنامه‌ها و رفتارها گسترده می‌شود. عدالت به‌منزله خون باید در پیکر نظام اسلامی جاری باشد و به هر عضوی که خون عدالت نرسد فلج می‌شود. علی(ع) فرمود: نور چشم حکمرانان اقامه عدل در جامعه است. «اَفْضَلُ قُرةِ عِینِ الوُلاةِ اِستقامه العدلِ فیالبلادِ»
8- اصل اخلاق: در حکمرانی اسلامی، رعایت اصول اخلاقی از واجبات است. در این نظام سیاستمدارش بر پیکر سیاست، لباس اخلاق می‌پوشاند و او در سیاست‌ورزی نمی‌تواند از مرزهای اخلاقی عبور کند و آنها را بشکند.
9- اصل تساوی حقوق در برابر قانون: اصل دیگری که در نظام حکمرانی اسلامی بر آن تأکید می‌گردد ایناست که همه شهروندان در برابر قانون یکسانند، قانون برای هیچکس امتیاز ویژه‌ای قایل نمی‌شود، فقیر باشد یا غنی، زن باشد یا مرد، شهری باشد یا روستایی، از خواص باشد یا از عوام…
10- اصل آزادی: از نیازهای فطری و طبیعی انسان، آزادی است. در حاکمیت اسلامی، حکمران باید از اصل آزادی پاسداری کند که آزادی به بی‌بندوباری و خفقان آلوده نگردد. انسان آزاد آفریده شده است و باید در سایه آزادی، استعدادهایش رشد کند و شخصیتش ساخته شود. علی(ع) فرمود: بنده دیگران مباش زیرا خداوند تو را آزاد آفریده است. «لاتَکُنْ عَبْدَ غَیْرِکَ وَقَدْ جَعَلَکَ اللهُ حُرّاً»
11- اصل امامت و ولایت: از مهمترین اصول حکمرانی اصل ولایت است، اصلی که باید بر سایر اصول نظارت کند تا جاهلان و بدخواهان آنها را نشکنند. خداوند فرمود: از خدا و پیامبر و فرمانروایانتان پیروی کنید «اطیعوا الله واطیعوا الرسول و اولیالامر منکم»./م
سیدرضا تقوی
نماینده مردم شریف تهران
ثبت ديدگاه