امام سجاد (ع) از ماه رمضان به ماه تمحیص یاد می‌کند. تمحیص، به‌معنای تخلیص و خالص شدن است…
یادداشت‌ها، مجموعه‌ای از کوتاه‌نوشته‌های حجت‌الاسلام و المسلمین سید رضا تقوی است که در موضوعات مختلف و به فراخور مناسبت‌های گوناگون نگاشته شده است. مکتوباتی که از نثری روان برخوردار بوده، به زیور آیات و روایات زینت یافته و با ادبیات غنی فارسی ملاحت پیدا کرده‌اند. یادداشت‌های حاضر توسط حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی، در روزهای نمایندگی مجلس یازدهم تألیف شده و توسط هیئت رییسه مجلس شورای اسلامی، در صحن عمومی و در میان نمایندگان مردم، توزیع گشته است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شب قدر
بر اساس رهنمودهای آسمانی، در آئین اسلامی و مسلمانی شبی به‌نام «شب قدر» داریم که اندر فضیلت آن، فضائل فراوانی بیان شده است. پیامبر اکرم (ص) فرمود: «ماه رمضان سیّد و سرور ماه‌هاست و شب قدر سرور شب‌هاست» «بحار/40/54» امام صادق از شب قدر به‌قلب ماه رمضان یاد کرده است «قَلبُ شَهرِ رَمضانَ لَیلَةُ القَدرِ» «کافی/4/66» پس هر کسی بخواهد ماه رمضانی با نشاط و حیات‌آفرین داشته باشد باید از این قلب مواظبت کند تا سرنوشت او بیمه گردد.
شب قدر، ظرف زمانی نزول قرآن کریم است و از قداست و منزلت بالایی برخوردار است «إنّا أنزَلناهُ فِی لَیلَةِ القَدرِ»
اعمالی که در شب قدر انجام می‌شود ثوابش از هزار ماه بیشتر است «لَیلَةُ القَدرِ خَیرٌ مِن ألفِ شَهرٍ»
شب قدر، شب تدبیر و تقدیر مقدرات یک‌سالۀ انسان است «تَقضِی وَ تُقَدِّر مِنَ الأمرِ المَحتُوم فِی لَیلَةِ القَدر»
شب قدر، آغاز سال جدید و پایان سال گذشته است. «الصادق (ع): لَیلَةُ القَدرِ هِیَ أوَّلُ السَّنَةِ وَ هِیَ آخِرَها»
آداب و اعمال شب قدر: برای بهره‌مندی بیشتر از لحظه‌های روحانی شب قدر، پیشوایان دین توصیه‌هایی دارند که با انجام آن‌ها می‌توانیم در جهت تقرب به‌خدای متعال و تصفیه و تزکیه جان و روان، توفیقاتی به‌دست آوریم. به‌برخی از آن اعمال اشاره می‌کنیم:
1- غسل شب قدر: همانطور که برای تشرف به‌حرم مطهر معصومین (ع) مستحب است که زائر، نخست غسل کند و با بدنی طاهر قدم به‌حرم بگذارد، زائر خدا هم برای ورود به‌حرم الهی شب قدر، مستحب است با طهارت، اعمال شب قدر را انجام بدهد. طهارت بدن با شرایطی که غسل دارد انسان را به‌طهارت دل و جان مدد می‌رساند. «حمّادبن عثمان» می‌گوید: شب بیست‌و یکم ماه رمضان خدمت امام صادق (ع) رسیدم حضرت فرمود: حمّاد! غسل کرده‌ای؟ عرض کردم: آری، فدایت شوم. فرمود: حصیری آوردند، سپس گفت بیا در کنار من و نماز بخوان. «بحار/97/157»
2- احیاء و شب زنده‌داری: از دیگر اعمال شب قدر احیاء و شب زنده‌داری است. امام کاظم (ع) فرمود: هرکس در شب قدر غسل کند و آن شب را تا به‌صبح زنده بدارد از گناهانش پاک می‌شود. «مَن إغتَسَلَ لَیلَةَ القَدرِ وَ أحیاها إلی طُلوعِ الفَجرِ خَرَجَ مِن ذُنوبِه» «بحار/83/128»
پیام شب زنده‌داری و احیاء اینست که ما در جستجوی حیات هستیم، حیاتی که با ارتباط با خدا معنا پیدا می‌کند و غفلت و رخوت را از انسان دور می‌نماید. همان حیاتی که پیامبران آمدند تا بشریت را به‌آن حیات برسانند «إستَجِیبوا لِلّهِ وَ لِلرَّسُلِ إذا دَعاکُم لِما یُحییکُم» «انفال/44»
3- رویکرد به‌قرآن: در فرهنگ و تعلیمات تشیع یکی از آداب شب قدر قرآن بر سر گرفتن است. تمسک به‌قرآن و توسل به‌عترت، به‌قصد اصلاح نفس و بر اساس حدیث شریف «ثقلین» از تعالیم فرهنگ نبوی است. به‌یک معنا شب قدر، شب قرآن است. در این شب قرآن بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد. بنابراین یک مسلمان در چنین زمانی که خداوند قرآن را از آسمان به‌زمین آورد نمی‌تواند نسبت به‌کتاب و کلام خدا بی‌اعتنا باشد. قرآن بر سر گرفتن نماد و نشانی از بازگشت به‌حقیقت قرآن است و به‌هرشکلی باید از مهجوریت قرآن جلوگیری کرد تا مشمول شکایت رسول خدا در پیشگاه الهی نباشیم که فرمود: «… إنَّ قَومِی اتَّخذوُا هذَا القُرآنَ مَهجوُرا» «فرقان/30» در شب قدر از عمق دل، قرآن را به‌سر بگذاریم و با خدای قرآن عهد ببندیم و هشدار شهید شب قدر را جدی بگیریم که فرمود: مبادا بیگانگان در عمل به‌قرآن بر شما پیشی گیرند «الله الله فِی القُرآنِ لا یَسبقُکُم بِالعَمَلِ بّهِ غَیرِکُم» «نهج/نامه 47»
4- قرائت دعای جوشن کبیر: شب قدر، شب دعا و درخواست‌های متضرعانه و ملتماسانۀ انسان خداجو از پیشگاه خالق هستی است. حقیقت دعا ارتباط عاشق با معشوق و حبیب با محبوب است که فقر و نیاز خود را با محبوب و معبود بی‌نیاز در میان می‌گذارد و او به‌تعبیر علی (ع) کلید رحمت الهی را در دعا می‌داند «الدُّعا مِفتاحُ الرَّحمَةِ» یکی از دعاهایی که به‌خواندن آن در شب قدر توصیه شده است دعای جوشن کبیر است. این دعا را جبرئیل امین، از جانب خداوند برای پیامبر اکرم آورد. در این دعا که گفته شده اسم اعظم نیز وجود دارد خداوند را با با هزار نام مقدس می‌خوانیم.
5- ارتباط با امام زمان (ع): از آنجایی که شب قدر شب تدبیر، تقدیر و تفریق امور بندگان است، خداوند، انسان کامل، که همان حجت کبرای حق حضرت مهدی (ع) می‌باشد را از این تحولات آگاه می‌سازد. فرشتگان و روح‌القدس بر امام زمان (ع) فرود می‌آیند و آنچه را از امور محتوم نوشته‌اند را به‌او تقدیم می‌دارند «تَنَزَّلُ المَلائِکَةُ وَ رُوحُ‌القُدُسِ عَلی إمامِ الزَّمانِ وَ یَدفَعُونَ إلَیهِ ما قَد کَتَبُوهُ مِن هذِهِ الاُمورِ» «بحار/97/14»
6- زیارت امام حسین (ع): یکی از اعمالی که در شب قدر توصیه شده است، زیارت حضرت امام حسین (ع) است. برای کسانی که مقدور باشد، از نزدیک به‌حرم مطهر آن حضرت می‌روند و آنان که به‌هر دلیلی نمی‌توانند در کربلا باشند از راه دور آن حضرت را زیارت کنند. امام صادق (ع) فرمود: هرگاه شب قدر فرا رسد، منادی از دل عرش بانگ بر می‌آورد که خداوند هرکس را امشب به‌زیارت قبر امام حسین (ع) موفق شد آمرزید. «نادی مُنادِ تِلکَ اللَّیلَةَ مِن بُطانِ العَرشِ: إنَّ اللهَ تَعالی قَد غَفَرَ لِمَن أتی قَبرَ الحُسَینِ (ع) فِی هذِهِ اللَیلَةِ» «تهذیب الاحکام/6/49»
ای یک‌دلۀ صددله، دل یک‌دله کن صرّاف وجود باش و خود را چله کن
یک صبح به‌اخلاص بیا بر در ما گر کام تو برنیاید آنگه گله کن
سید رضا تقوی
نماینده مردم شریف تهران
ثبت ديدگاه