از کارکردهای اجتماعی انصاف این است که کینه‌ها و بدبینی‌ها را از بین می‌برد و صمیمیت و الفت را در جامعه تقویت می‌نماید و در نهایت…
یادداشت‌ها، مجموعه‌ای از کوتاه‌نوشته‌های حجت‌الاسلام و المسلمین سید رضا تقوی است که در موضوعات مختلف و به فراخور مناسبت‌های گوناگون نگاشته شده است. مکتوباتی که از نثری روان برخوردار بوده، به زیور آیات و روایات زینت یافته و با ادبیات غنی فارسی ملاحت پیدا کرده‌اند. یادداشت‌های حاضر توسط حجت‌الاسلام و المسلمین تقوی، در روزهای نمایندگی مجلس یازدهم تألیف شده و توسط هیئت رییسه مجلس شورای اسلامی، در صحن عمومی و در میان نمایندگان مردم، توزیع گشته است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
انصاف
1- یکی از فضایل زیبای اخلاقی که در تحکیم روابط اجتماعی و مناسبات انسانی نقش بهسزایی دارد «انصاف» است. امیرمؤمنان علی (ع) این فضیلت اخلاقی را از ارزشمندترین فضیلت‌ها معرفی می‌کند: «ألاْنْصافُ أفْضَلُ الْفَضائِّل»
2- واژه‌شناسان و اهل لغت می‌گویند: انصاف از ریشه «نَصْف» و «نُصْف» گرفته شده است، یعنی چیزی را به نصف و نیمه‌رساندن، در روابط اجتماعی و در مقام داوری یعنی حقوق طرفین دعوی را به‌گونه‌ای برابر، رعایت کردن، سود و زیان را میان خود و دیگران نصف کردن.
3- «مُنصِف» کسی است که در موضوع مورد نظر، حق و حقوق دیگران را هم ببیند اگرچه خود حقوقی داشته باشد و به زیان او تمام شود. خصلت اخلاقی انصاف اجازه نمی‌دهد که حق دیگران را نادیده بگیرد.
4- یکی از جلوه‌های پرجاذبه عدالت، انصاف است و کسی که آراسته به زینت انصاف نباشد، عدالت ندارد. امام باقر (ع) فرمود: هیچ عدلی مانند انصاف نیست «لا عَدْلَ کالاِنْصافِ»
5- به لحاظ روحی و اخلاقی، دستیابی به فضیلت انصاف «جهاد با نفس» می‌خواهد زیرا خصلت انصاف، خواهش‌های نفسانی و شیطانی را سرکوب می‌کند تا ملکه عدالت را در روح و روان انسان تثبیت نماید.
6- ظالمانه‌ترین روش را کسانی در زندگی دارند که از دیگران می‌خواهند به انصاف عمل کنند ولی خود منصف نیستند و به انصاف عمل نمی‌کنند. همین معنا را علی (ع) فرموده است: «أجْوَرُ السّیَرةِ اَنْ تَنْتَصِفَ مِنَ النّاسِ وَلا تُعامِلُهُمْ بهِ»
7- در تعلیمات نبوی «انصاف» نشانی از ایمان واقعی و عملی به‌شمار می‌آید؛ چنانکه پیامبر اکرم (ص) فرمود: کسی که میان منافع خود و مردم به انصاف عمل کند مؤمن حقیقی است «مَنْ … اَنْصَفَ النّاسِ مِنْ نَفْسِهِ فذلک الْمُؤمِنُ حقّاً»
8- از کارکردهای اجتماعی انصاف این است که کینه‌ها و بدبینی‌ها را از بین می‌برد و صمیمیت و الفت را در جامعه تقویت می‌نماید و در نهایت به وحدت اجتماعی مدد می‌رساند. علی (ع) فرمود: «ألاْنْصافُ یُؤلِّفُ الْقُلوبَ»
9- در نظام مدیرتی اسلامی، مدیران و زمامداران جامعه باید به زیور و زینت «انصاف» مزیّن باشند. علی (ع) فرمود: «ألاْنْصافُ زَیْنُ الْؤلاةِ »
10- نمونه‌های عالی انصاف را باید در رفتار و گفتار شخصیتی چون پیشوای آزادگان، علی (ع) مشاهده کرد و از این معلم بزرگ بشریت آموخت که چگونه از این ارزش اخلاقی و انسانی باید پاسداری کرد؟ روزی برای مجرمی حکم حدّ الهی صادر شد. قنبر، غلام علی (ع) مسئول اجرای حکم شد. سه تازیانه بیشتر از آنچه در حکم قاضی بود بر مجرم زد. علی (ع) فرمود: قنبر را بخوابانند و سه تازیانه بر او بزنند تا انصاف خدشه‌دار نشود. آن امام بزرگوار، توسط ابن‌ملجم مرادی با ضربتی که بر سرش زده شد به شهادت رسید؛ وصیت کرد که «ابن ملجم» یک ضربت به من زد شما نیز یک ضربت به او بزنید، زیرا او بارها تأکید فرموده بود که زکات قدرت، انصاف است. « زَکاةُ الْقُدْرةِ ألاْنْصافِ» /ص
سید رضا تقوی
نماینده مردم شریف تهران
ثبت ديدگاه